Outside the Court house after the hearing. The banner says ”Defence can never be silenced, we speak out!’. Photo: PEN Norway
Styret i Advokatforeningen i Istanbul risikerer å miste jobben
Denne uken, tirsdag 4. mars, måtte Presidenten og styret i Advokatforeningen i Istanbul møte i retten. Norsk PEN var til stede i rettssalen.
Bakgrunnen er en uttalelse de kom med i oktober i fjor. 19. oktober 2024 døde to kurdiske journalister, begge tyrkiske borgere, i Syria – angivelig drept i et tyrkisk droneangrep. I en protest i Istanbul for journalisters sikkerhet i krig og konflikt få dager senere, ble flere personer be arrestert, inkludert medlemmer av advokatforeningen.
Istanbuls Advokatforening krevde i sin uttalelse rettferdighet for de to døde journalistene og at de som ble arrestert under protesten løslates – i tråd med nasjonale og internasjonale juridiske standarder.
Les intervjuet med styremedlem i advokatforeningen og advokaten Ezgi Şahin Yalvarıcı
Dagen etter ble det klart at Istanbuls statsadvokatkontor hadde satt i gang en etterforskning av Istanbuls Advokatforening i forbindelse med uttalelsen. De mente blant annet at de hadde spredt propaganda og falsk informasjon. 14. januar ble Advokatforeningen tiltalt for å ha deltatt i «aktiviteter utenfor dets formål». Istanbuls statsadvokater krevde at styret i Advokatforeningen måtte trekke seg. En uke senere ble også et av styremedlemmene, advokat Fırat Epözdemir, arrestert.
Rettsrapport på engelsk og tyrkisk:
President of Istanbul Bar Association Prof. Dr Kaboğlu: “Without an independent bar association and free lawyers, the state’s justice system will collapse”
The trial against Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu, the President of the Bar Association and its executive board began on March 4, 2025. They stand accused of “conducting activities outside the scope of their mandate” and there is a demand for the dismissal of the executive board. The court rejected the request of Kaboğlu and the the Bar’s lawyers to refer the case to the Constitutional Court. The next hearing will be held on March 21.
The 2nd Civil Court of First Instance of İstanbul held the trial in a different courtroom due to the small size of the previously designated hearing room. Barriers were set up to restrict access to the corridor where the courtroom was located, and a significant number of riot police were deployed outside the courtroom.
Because the courtroom was too small, many lawyers were unable to enter and protested the situation with a slow clap. The lawyers chanted slogans such as “The defence spoke out and will keep speaking out”, “Liberation for all of us or none” and “We demand rights, law and justice”.
It was notable that the prosecutor of the trial sat on the side designated for the complainant’s lawyers instead of the prosecutor’s bench in the courtroom. Monitoring the hearing were the former presidents of the Istanbul Bar Association as well as the presidents of provincial bar associations in Turkey, among others. PEN Norway, The Turkish Medical Association, politicians from the DEM Party and CHP, and representatives from the bar associations of France, the Netherlands, Switzerland and Italy were also present in the courtroom.
As this new courtroom was also too small, the trial was moved to another courtroom with a capacity of approximately 300 people. Again, barriers were set up to restrict access to the corridor where the courtroom was located, and shielded policemen were deployed outside the courtroom. This courtroom also proved inadequate due to the large number of lawyers, leaving many of them standing throughout the hearing. The hearing started about three hours later than scheduled due to the inconvenience caused by the small courtrooms.
The judge remarked at the beginning of the hearing that the motions to intervene were identical in nature, prompting the lawyers to demand that they be read aloud one by one. The judge dismissed the motions to intervene.
“This trial cannot continue without Fırat Epözdemir”
Baran Doğan, the lawyer of Fırat Epözdemir, a board member who was arrested last month, took the floor at the hearing. Lawyer Doğan announced that his client had received the indictment but not its appendices. Lawyer Doğan stated that his client was in prison and kept in the dark in terms of the details of the case. He said,”[My client] has sent a handwritten petition saying “This case is unjust and unlawful.” He needs to be informed and brought to this hearing.” Lawyer Doğan stated that Epözdemir wanted to join the trial via Audio and Video Information System (SEGBİS) but that the court refused. He added: “Under the principle of fair trial, every individual is entitled to the right of defence. This trial cannot continue without Fırat Epözdemir and the preliminary examination hearing cannot be completed in this way.”
Kaboğlu’s response
The President of the Bar Association, Prof. Dr Kaboğlu, then took the floor. Kaboğlu spoke about the unconstitutional nature of the case, but with the SEGBİS system turned off, the judge had to rely on personal notes to include his statements in the official record. When the judge-dictated notes turned out to be incomplete, the lawyers motioned to have the SEGBIS system turned on. Once the technical issues were resolved, Prof. Dr. Kaboğlu repeated his argument regarding the indictment’s unconstitutional nature. Kaboğlu said that he would have to omit some details in his response to the indictment due to the extreme heat in the courtroom. Kaboğlu’s response was as follows:
“According to Article 152 of the Constitution, I am raising the objection of unconstitutionality. The unconstitutional article is the article to be applied in this case. Attorneyship Law Article 77 § 5 contradicts many articles of the Constitution and many international conventions to which the Republic of Turkey is a party.
This provision is contrary to Article 2 of the Constitution. Because bar associations take their legal basis from Article 2 of the Constitution. This article is based on the characteristics of the Republic of Turkey and its understanding of justice. It assigns the bar associations the duty and obligation to defend the rule of law and protect human rights.
The function of the bar associations is to provide justice, their functioning is democratic and as such based on self-government. In this respect, bar associations are in a unique position. As democratic institutions, bar associations function as public organisations, conducting their work in accordance with democratic principles.
In this respect, bar associations operate through their own governing bodies and, in terms of their responsibilities and powers, resemble the constitutional order of liberties.
In this respect, especially since our constitutional tradition is based on liberty, it first establishes freedom and then prescribes the separation of powers. The Union of Bar Associations of Turkey played a driving role in the [constitutional] amendments from 1982 until 2010. Just like the responsibility imposed on bar associations by the Attorneyship Law. A democratic social order cannot contradict with the secular order and the principle of proportionality. The duties and responsibilities imposed on bar associations by the Attorneyship Law intersect with their duty to protect human rights.
Safeguarding the rule of law is a supreme concept in the Constitution. It goes beyond the national sphere. Bar associations have a distinct position. Three concepts summarise their raison d’être: Justice, democracy and the rule of law. Here, the duty of the bar associations to defend the rule of law gives them a unique position in the triad of claim, defence and judgement. In the separation of powers, bar associations constitute the backbone of the judiciary.
In view of the fact that this is a public service, our Constitution and the decisions of the Constitutional Court, the regulation in Article 77/5 of the Attorneyship Law, which envisions a separation between judicial and administrative jurisdictions, stands in violation of the Constitution. This regulation violates the principle of equality and the principle of non-discrimination.”
Kaboğlu reminded that bar associations can be tried by a civil court of first instance through simplified proceedings and explained that in this case, it was clear that the court would violate Article 36 of the Constitution. Kaboğlu continued:
“The necessary qualities that the content of any law should have do not exist here. What does ‘the activities outside the scope of their mandate’ mean? That we ‘claimed our right to the law’ is the basis of the case against us. If such a lawsuit can be filed against the Istanbul Bar Association, a lawsuit can be filed against 81 bar associations at any time. Their actions make them potential victims, which is why you should approve their requests for accessory intervention in the case.
The right to law is fundamental and applies to everyone everywhere, just like the right to life and a fair trial. If even this is violated, then the 2011 amendment should not be addressed at all, since collectively, these breaches are widening the scope of constitutional noncompliance. Where there is no independent bar association and free lawyers, the state’s justice system would collapse.
The unconstitutionality is clear, serious, obvious, multifaceted, and at the same time, it is clearly contrary to the basic rules stipulated in Article 2 of the Constitution. I am convinced that you will take this unconstitutionality seriously and contribute to the right to a fair trial, which you also practice in the Turkish legal system, by taking it to the Constitutional Court. This is crucial; otherwise, the time the judiciary invests in these cases will merely function as an infringement on others’ right to a fair trial.”
“Guarantee of secure practice”
Lawyer Turgut Kazan took the floor following Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu’s response. Mr Kazan mentioned the previous amendments to the Anti-Terror Law. Explaining that the Plenary criminal division of the Court Cassation recognized lawsuits concerning slogans about Abdullah Öcalan as violations of freedom of expression, Kazan added that a civil court judge was unlikely to have knowledge of such a ruling. Kazan also reminded that the Constitutional Court had ruled a violation of rights regarding the peace academics who signed the petition titled “We will not be a party to this crime”.
Kazan pointed out that freedom of association is protected and that the trial is unconstitutional. He said:
“I have seen a lot of suffering. I worked as a lawyer at the State Security Courts (SSCs). The SSCs were very ruthless. I’ve seen judges and prosecutors who were members of the Gülenist organisation, designated a terror organisation by the state. I don’t want to see such suffering happen again. But now I see even greater suffering happen. Should the bar association receive such a punishment, it would effectively remove the guarantee of secure practice for both myself and all my colleagues. I’m a lawyer, I don’t mind which way the winds are blowing, neither should you.”
After Turgut Kazan, Erinç Sağkan, President of the Union of Bar Associations of Turkey, took the floor. Highlighting that this was the first time in the Republic’s history that a trial was being held with such an indictment, Sağkan pointed out that all declarations by bar associations were connected to a right enshrined in the Constitution.
Sağkan reminded that during the trial of Ümit Kocasakal, a former bar association president, the trial was held at the criminal court of first instance. Concerning the trial in question, Sağkan said “Our presence here is due to the concern that this marks the early footsteps of an intervention targeting all of us.” Sağkan recalled the judge who, after issuing a release order for manager Ayşe Barım, who was detained as part of the Gezi Park investigation, was reassigned to the commercial court, and emphasized that the reassignment of a judge based on a legal interpretation renders any discussion of the rule of law and judicial independence meaningless.
After Sağkan, lawyer Akın Atalay took the floor. Mentioning the allegations of unconstitutionality, Atalay explained that this allegation was put forward by a world-class legal institution.
Defendant lawyer Rukiye Leyla Süren, Vice President of the Istanbul Bar Association, took the floor and reminded that a member of the bar association board of directors was under arrest and said that their colleague should have been present there. Lawyer Süren mentioned that they had not been able to contact the judge for nearly a month and added that, if they had, they would have argued that the hearing should take place in a conference hall.
“The court must reject the indictment”
Lawyer Arzu Becerik stated that there were special circumstances arising from the nature of the case in question and said, “We could not see the diligence and careful research that should be a standard in ordinary courts. We are faced with a case that has been rushed to trial with extreme speed. At this stage, there are plenty of mistakes, which raised concerns about the obligations of the parties and their independence and impartiality.” Attorney Becerik highlighted the discrepancy between the defendants named in the indictment and those in the preliminary proceedings report and requested that the indictment be rejected by the court.
After lawyer Arzu Becerik, a board member of the bar association, defendant Hürrem Sönmez took the floor. Sönmez stated that claims of unconstitutionality should be taken into consideration.
Lawyer Tora Pekin also requested a clarification regarding what the plaintiff intended to convey in the indictment. Lawyer Pekin remarked that if the judge had engaged with them, the hearing would have commenced on time and pointed out that “the practice of avoiding conversations with lawyers has plagued the judiciary.”
Other defendant lawyers responded to the procedure
Defendant lawyer Ahmet Ergin also raised the issue of the absence of Fırat Epözdemir and stated that the preliminary examination hearing should be postponed.
Towards the end of the hearing, Prof. Dr. Kaboğlu, the president of the bar association stated that present in the courtroom were 35 provincial bar associations who submitted motions to intervene.
A member of the board, defendant lawyer Mehmedali Barış Beşli underlined the necessity of ensuring procedural compliance in a lawsuit requesting the dismissal of the Istanbul Bar Association’s administration.
A member of the board, defendant lawyer Yelda Koçak Urfa noted that not all parties were fully present in the courtroom and asserted that the requirements for a preliminary examination hearing had not been met.
Defendant lawyer Ezgi Şahin Yalvarıcı commented, “I would never want to be in your shoes. Any ruling handed down after Kaboğlu’s presentation of unconstitutional elements will be a ruling that goes down in history. Yalvarıcı stated that they will not make any statements until Fırat Epözdemir is brought to the hearing. Similarly, a member of the board, defendant lawyer Ekim Bilen Selimoğlu underscored the necessity of Fırat Epözdemir’s attendance at the hearing.
A member of the board, defendant lawyer Bengisu Kadı Çavdar also stated that the unconstitutional elements should be taken into consideration. A member of the board, defendant lawyer Metin İriz reiterated the same requests.
Court’s decision
The judge announced his interim decision after a five-minute recess. The decision granted the Turkish Bar Association’s request for accessory intervention but ruled to reject other requests to intervene, on the grounds that the case did not have a direct legal impact on them.
Regarding the request made by the defendant lawyers, and primarily by Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu, the president of bar association, to refer the case to the Constitutional Court due to findings of unconstitutionality, the Court stated that Article 94 of the Law on Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey had a similar nature and that relevant regulations existed in other legislation. Consequently, the request was denied.
The defendant lawyers and their legal representatives had requested that the lawsuit filed against the Istanbul Bar Association administration on charges of “disseminating propaganda in favour of a terrorist organisation” and “publicly disseminating misleading information” be considered a preliminary issue. The court rejected this motion as well.
The defendant lawyers demanded that Fırat Epözdemir, a board member and a lawyer who had been arrested a while ago, be present in the courtroom. The court ruled for Epözdemir to attend the hearing via SEGBİS.
The next hearing will be held on 21 March at 9:30 am.
Chronology of events
Following the killing of journalists Nazım Daştan and Cihan Bilgin in a UAV attack while reporting in Syria on December 19, 2024, their fellow journalists who organized a demonstration in Şişhane Square were detained and subsequently arrested. In a press statement issued on 21 December, the Istanbul Bar Association demanded an effective investigation be launched into the killing of Bilgin and Daştan and the release of those detained during the protest organised for the journalists.
The next day, the Chief Prosecutor’s Office of İstanbul initiated an investigation against the President and Board Members of the Istanbul Bar Association, on allegations of “disseminating propaganda in favour of a terrorist organization” and “publicly disseminating false information.” Prof. Dr. Kaboğlu, President of the Istanbul Bar Association, gave a statement to the prosecutor’s office on 7 January as part of this investigation.
One week after this development, on January 14, the Chief Public Prosecutor’s Office of İstanbul drafted an indictment requesting the dismissal of the Bar Association President and Board Members and the election of a new president and board. The indictment alleged that the president and members of the bar association “carried out illegal activities outside the scope of their mandates” and stated that administrative measures should be taken.
The Istanbul Bar Association Board Members who face a trial are as follows: Rukiye Leyla Süren, Hürrem Sönmez, Ahmet Ergin, Metin İriz, Mehmedali Barış Beşli, Yelda Koçak Urfa, Fırat Epözdemir, Ezgi Şahin Yalvarıcı, Ekrem Bilen Selimoğlu and Bengisu Kadı Çavdar.
Additionally, an indictment was drafted within the scope of the investigation launched against the Bar Association President and members for “disseminating propaganda in favour of a terrorist organization” and “publicly disseminating false information”. The indictment filed by the Chief Public Prosecutor’s Office of Bakırköy demands that 11 people, including bar association president Kaboğlu and arrested board member Fırat Epözdemir, be tried and punished on charges of “disseminating propaganda in favour of a terrorist organisation” and “publicly disseminating misleading information through the press”.
İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. Kaboğlu: “Bağımsız baro ve özgür avukat olmazsa devlette adalet çöker”
İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu ve baro yönetim kurulunun “amaç dışı faaliyet yürüttüğü” iddiasıyla açılan ve yönetimin görevden alınması istenen davanın ilk duruşması 4 Mart 2025 tarihinde başladı. Mahkeme, davanamenin Anayasa’ya aykırı olduğunu belirten avukatlar ve Kaboğlu’nun dosyanın Anayasa Mahkemesi’ne taşınması talebini reddetti. Bir sonraki duruşma 21 Mart’ta görülecek.
Davanın görüleceği İstanbul 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, duruşma salonunun küçük olması sebebiyle davayı başka bir salonda gördü. Bu salonun bulunduğu koridor bariyerlerle kapatılırken çok sayıda çevik kuvvet polisi de salonun önünde bekletildi.
Davanın taşındığı duruşma salonunun da yetersiz olması sebebiyle çok sayıda avukat duruşma salonuna giremedi ve avukatlar bu durumu alkışlarla protesto etti. Avukatlar “Savunma susmadı, susmayacak”, “Kurtuluş yok tek başına, ya hep beraber, ya hiçbirimiz” ve “Hak, hukuk, adalet” sloganları attı.
Duruşma savcısının salondaki savcı kürsüsü yerine müşteki avukatlarına ayrılan tarafa oturması dikkat çekti. Duruşmayı takip edenler arasında PEN Norveç’in yanı sıra, İstanbul Barosu’nun önceki dönem başkanlarının, Türkiye’deki diğer illerin barolarının başkanları da yer aldı. Türk Tabipleri Birliği, DEM Partili ve CHP’li siyasetçiler, Fransa, Hollanda, İsviçre ve İtalya barolarından temsilciler de salondaydı.
Duruşma salonunun yetersizliğinden dolayı duruşma bu defa da yaklaşık 300 kişilik bir duruşma salonuna alındı. Bu salonun da koridoru aynı şekilde bariyerlerle kapatıldı ve kalkanlı polisler salonun kapısına dizildi. Bu duruşma salonu da avukatların sayısının fazlalığı sebebiyle yetersiz kaldı ve çoğu avukat duruşmayı ayakta izledi. Duruşma salonların yetersizleri sebebiyle planlanan saatinden yaklaşık üç saat sonra başladı.
Hâkim, duruşma başında davaya müdahale dilekçelerinin aynı mahiyette olduğunu söyleyince avukatlar dilekçelerin tek tek sayılmasını istedi. Hâkim, müdahale dilekçelerinin reddine karar verdi.
“Fırat Epözdemir olmadan bu yargılama devam edemez”
Duruşmada geçtiğimiz ay tutuklanan yönetim kurulu üyesi avukat Fırat Epözdemir’in avukatı Baran Doğan söz aldı. Avukat Doğan, müvekkiline davanamenin gittiğini ancak dosyanın eklerinin gitmediğini açıkladı. Avukat Doğan, müvekkilinin dört duvar arasında bu davadan habersiz olduğunu aktararak “el yazısıyla ‘bu dava haksız hukuksuzdur’ diye dilekçe yolladığını belirtti. Av. Doğan, müvekkili Baro yöneticisi Av. Epözdemir’in bilgilendirilmesi ve bu davaya getirilmesi gerektiğini belirtti. Epözdemir’in Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile davaya bağlanmak istediğini ancak mahkemenin kabul etmediğini belirten Avukat Doğan “herkesin adil yargılanma hakkı kapsamında savunma hakkı vardır. Fırat Epözdemir olmadan bu yargılama devam edemez, ön inceleme duruşmasını bu şekilde tamamlamanız mümkün değildir” dedi.
Kaboğlu’nun cevabı
Daha sonra Baro Başkanı Prof. Dr. Kaboğlu söz aldı. Kaboğlu, davanın Anayasa’ya aykırılığından bahsetti, ancak SEGBİS sistemi açık olmadığı için hâkim Kaboğlu’nun sözlerini not aldığı kadarıyla tutanağa geçirmeye çalıştı. Hâkim, Kaboğlu’nun beyanını tutanağa eksik geçirince avukatlar SEGBİS’in açılmasını talep etti. Teknik gerekliliklerin tamamlanmasından sonra Prof. Dr. Kaboğlu, davanameye Anayasa’ya aykırılık yönünden cevabını tekrarladı. Kaboğlu, davanameye cevabında mahkeme salonunun aşırı sıcak olması sebebiyle bazı detaylara yer veremeyeceğini söyledi. Kaboğlu’nun beyanında şu hususlara değindi:
“Anayasa 152’nci maddeye göre, Anayasaya aykırılık itirazını yapıyorum. Anayasaya aykırı olan madde bu davada uygulanacak olan maddedir. Avukatlık Kanunu 77’nci maddesinin 5’nci hükmü Anayasanın birçok maddesine ve Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu birçok uluslararası sözleşmeye aykırılık taşımaktadır.
Bu yasal düzenleme Anayasaya’nın 2’nci maddesine aykırıdır. Çünkü barolar dayanağını Anayasa’nın 2’nci maddesinden alırlar. Bu madde Türkiye Cumhuriyeti’nin özellikleri, adalet anlaşıyı üzerine inşa edilmiştir. Barolara hukukun üstünlüğünü savunmak ve insan haklarını korumak görev ve yükümülülüğü vermiştir.
Barolar işlev olarak adaleti sağlamaktadır, işleyişi demokratiktir ve işleyişi de bu doğrultuda özerk yönetime dayanır. Bu bakımdan barolar özgül bir yere sahiptirler. Demokratik kuruluşlar olarak barolar, aynı zamanda çalışmalarını demokratik ilkelere göre sürdüren kamu kurumlarıdır.
Bu bakımdan barolar işleyişleri doğrultusunda kendi karar organları tarafından gerçekleştirilir, barolar görev ve yetkileri bakımından anayasal özgürlükler düzeni ile benzeşmektedir.
Bu açıdan özellikle bizim Anayasaya geleneğimiz özgürlüğe dayandığı için önce özgürlüğü, sonra erkler ayrılığı öngörülmüştür. 1982’de başlayıp 2010’a kadar yapılan değişikliklerde Türkiye Barolar Birliği itici bir rol oynamıştır. Tıpkı Avukatlık Kanunu’nun barolara yüklediği sorumluluk gibi. Demokratik toplum düzeni, laik düzen ve ölçülülük ilkesine aykırı olmaz. Avukatlık Kanunu’nun barolara yüklediği görev ve sorumluluk da baroların insan haklarının korunması yükümlülüğüne dokunmaktadır.
Hukukun üstünlüğünü korumak Anayasa’da en üst düzeyde bir kavramdır. Ulusal alanın ötesine geçer. Barolar ayrık bir yere sahiptir. Üç kavram varlık nedenlerini özetler: Adalet, demokrasi ve hukuk devleti. Burada barolara veriler hukukun üstünlüğünü savunma görevi, sav, savunma, hüküm üçlüsünde kendine özgü bir konum vermektedir. Barolar, erkler ayrılığında yargılama öğesinin bel kesimidir.
Bunun kamu hizmeti olması, Anayasamız ve Anayasa Mahkemesi’nin kararları açısından bakıldığında Avukatlık Kanunu’nun 77/5 maddesinde özellikle adli ve idari yargı ayrımını ön gören düzenleme Anayasaya aykırıdır. Bu düzenleme, eşitlik ilkesini ve ayrımcılığın ihlali ilkesini ihlal eder.”
Baroların basit yargılama usulü ile asliye hukuk mahkemesi tarafından yargılanabildiğini hatırlatan Kaboğlu, bu durumda mahkemenin Anayasa’nın 36’ncı maddesini ihlal edeceğinin açık olduğunu anlattı. Kaboğlu, şöyle devam etti:
“Her yasada olduğu gibi içerik olarak yasanın taşıması gerekli nitelikler bulunmamaktadır. ‘Amaç dışı faaliyet’ nedir? ‘Hukuk hakkını istemek’ bize açılan davanın temelini oluşturmaktadır. İstanbul Barosu’na karşı böyle bir dava açılıyorsa 81 baroya karşı hemen her an dava açılabilir. Faaliyetleri sebebiyle hepsi potansiyel mağdurdur, bu nedenle feri müdahil taleplerini kabul etmeniz gerekmektedir.
Hukuk hakkı temeldir, tıpkı yaşam ve adil yargılanmak hakkında olduğu gibi her yerde herkes için geçerlidir. Bu bile ihlal ediliyorsa o zaman 2011 değişikliğini ele almamak gerekir. Zira hepsi birlikte anayasaya aykırılık halkası genişlemektedir. Bağımsız baronun ve özgür avukatın olmadığı yerde devlette adalet çöker.
Anayasa’ya aykırılık açıktır, ciddidir, aşikardır, çok yönlüdür, aynı zamanda Anayasa’nın 2’nci maddesinin öngördüğü temel kurallara açıkça aykırıdır. Öyle inanıyorum ki bu aykırılığı ciddiye alacaksınız ve Anayasa Mahkemesi’ne götürmek için Türk hukuk sisteminde sizin de icra ettiğiniz adil yargılama hakkına katkıda bulunacaksınız. Bu yaşamsaldır, yoksa bu tür davalara adaletin harcadığı zaman, başkalarının adli yargılanma hakkını çalmaktan başka işlev görmeyecektir.”
“Güvenceli görev yapma imkânı”
Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu’nun cevabından sonra avukat Turgut Kazan söz aldı. Kazan, Terörle Mücadele Kanunu’nun daha önce değişikliklerden bahsetti. Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun Abdullah Öcalan ile ilgili bir sloganlar sebebiyle açılan davaların ifade özgürlüğünün ihlali olarak kabul ettiğini anlatan Kazan, asliye hukuk mahkemesi hâkiminin bunları bilemeyeceğini belirtti. Kazan, “Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı bildiriye imza atan barış akademisyenleriyle ilgili AYM’nin hak ihlali kararı verdiğini de anımsattı.
Örgütlenme özgürlüğünün koruma altında olduğunu belirterek davanın Anayasa’ya aykırı olduğunu aktaran Kazan, şöyle devam etti:
“Ben çok acılar gördüm. Devlet Güvenlik Mahkemeleri’nde (DGM) avukatlık yaptım. DGM’ler çok acımasızdı. FETÖ’cü hâkim savcıları gördüm. Bir daha bu acıların yaşanmasını istemiyorum. Ama şimdi çok daha büyük acıların yaşandığını görüyorum. Baro bu şekilde ceza alırsa ben ve bütün meslektaşlarım için güvenceli görev yapma imkanı ortadan kaldırılmış olur. Ben hukukçuyum değişen devre bakmam, siz de bakmamalısınız.”
Turgut Kazan’dan sonra Türkiye Barolar Birliği Başkanı Erinç Sağkan söz aldı. Sağkan, Cumhuriyet tarihinde ilk defa böyle bir davaname ile yargılama yapıldığını aktararak baroların yaptığı bütün açıklamaların Anayasa’daki bir özgürlükle bağlantılı olduğunu söyledi.
Sağkan, geçmiş baro başkanlarından Ümit Kocasakal’ın yargılandığı dönemde yargılamanın asliye ceza mahkemesinde görüldüğünü hatırlattı. Sağkan, söz konusu davayla ilgili “Hepimize yönelik bir müdahalenin ayak sesleri olduğu kaygısıyla buradayız” dedi. Sağkan, Gezi soruşturması kapsamında tutuklu bulunan menajer Ayşe Barım hakkında tahliye kararı verdikten sonra ticaret mahkemesine gönderilen hâkimi hatırlattı ve bir hâkimin hukuki bir yorumu nedeniyle bir başka yerde görevlendirilmesi karşısında hukukun üstünlüğünden de yargı bağımsızlığından da söz edilemeyeceğini aktardı.
Sağkan’dan sonra avukat Akın Atalay söz aldı. Atalay, Anayasa’ya aykırılık iddialarından bahsederek, bu iddianın dünya ölçeğinde bir hukuk kurumu tarafından öne sürüldüğünü anlattı.
İstanbul Baro Başkan Yardımcısı davalı avukat Rukiye Leyla Süren de söz alarak baro yönetim kurulu üyesinin tutuklu olduğunu hatırlattı ve meslektaşlarının burada bulundurulması gerektiğini söyledi. Avukat Süren, hâkime yaklaşık bir aydır ulaşamadıklarını belirterek, hâkime ulaşabilselerdi bu duruşmanın konferans salonunda yapılması gerektiğini söyleyeceklerini aktardı.
“Davaname reddedilsin”
Avukat Arzu Becerik de söz konusu davada davanın niteliğinden kaynaklanan özel durumlar olduğunu belirterek “Olağan mahkemelerde olması gereken özeni ve dikkatli araştırmayı göremedik. Son derece hızlı açılmaya çalışılmış bir davayla karşı karşıyayız. Bu aşamada birden çok yanlış var. Tarafların yükümlülükleri ve bağımsızlık ve tarafsızları konusunda da kaygı uyandırdı” dedi. Avukat Becerik, davaname ile tensip zaptındaki davalıların farklı olduğunu söyleyen avukat Becerik, davanamenin reddine karar verilmesini talep etti.
Avukat Arzu Becerik’ten sonra davalı yönetim kurulu üyesi Hürrem Sönmez konuştu. Sönmez, Anayasa’ya aykırılık iddialarının dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Avukat Tora Pekin de, davacının davanamede ne demek istediğinin kendilerine açıklanmasını istedi. Avukat Pekin, hâkimin kendileriyle konuşsaydı duruşmanın planlanan saatinde başlayacağını aktardı ve “avukatla konuşmama pratiğinin adliyeye musallat olduğunu” belirtti.
Diğer davalı avukatların usul cevabı
Davalı avukat Ahmet Ergin de Fırat Epözdemir’in eksikliğinden bahsederek ön inceleme duruşmasının ertelenmesi gerektiğini anlattı.
Duruşmanın sonuna yaklaşırken baro başkanı Prof. Dr. Kaboğlu, 35 il barosunun salonda bulunarak müdahale dilekçesi sunduğunu aktardı.
Davalı yönetim kurulu üyesi avukat Mehmedali Barış Beşli de İstanbul Barosu yönetiminin görevden alınmasının istendiği davanın usulüne dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
Davalı yönetim kurulu üyesi avukat Yelda Koçak Urfa da tarafların salonda tam olarak bulunmadığını belirterek ön inceleme duruşmasının şartlarının oluşmadığını söyledi.
Davalı avukat Ezgi Şahin Yalvarıcı da “Ben sizin yerinizide olmayı hiç istemezdim. Kaboğlu’nun sunduğu Anayasa’ya aykırılık tespitlerinin üzerine bir karar açıklamak tarihe geçecek bir karardır” dedi. Yalvarıcı, Fırat Epözdemir duruşmaya getirilmeden beyan sunmayacaklarını belirtti.
Davalı yönetim kurulu üyesi avukat Ekim Bilen Selimoğlu da Fırat Epözdemir’in duruşmada bulunması gerektiğine vurgu yaptı.
Davayı yönetim kurulu üyesi avukat Bengisu Kadı Çavdar da aynı şekilde Anayasa’ya aykırılık hususlarının dikkate alınması gerektiğini söyledi. Davalı yönetim kurulu üyesi avukat Metin İriz de aynı talepleri sıraladı.
Mahkemenin kararı
Hâkim, beş dakikalık aradan sonra ara kararını açıkladı. Kararda, Türkiye Barolar Birliği’nin feri müdahillik isteminin kabülüne, diğer müdahale talebinde bulunanlar açısından doğrudan sonuç doğurur mahiyette olmadığı bu sebeple istemlerin reddine hükmedildi.
Başta baro başkanı Prof. Dr. İbrahim Ö. Kaboğlu olmak üzere davalı avukatların dosyanın Anayasa’ya aykırılık tespitleriyle Anayasa Mahkemesi’ne gönderilmesi talebi de Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Kanunu’nun 94’üncü maddesinin de benzer mahiyette olduğu belirtilerek başkaca mevzuatta düzenleme alanı bulunduğu aktarıldı ve talep reddedildi.
Davalı avukatlar ve onların avukatları, İstanbul Barosu yönetimine açılan “terör örgütü propagandası yapmak” ve “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” suçlamasıyla açılan davanın bekletici mesele yapılmasını talep etmişlerdi. Mahkeme, bu talebi de reddetti.
Davalı avukatlar, bir süre önce tutuklanan yönetim kurulu üyesi avukat Fırat Epözdemir’in duruşma salonuna getirilmesini istemişti. Mahkeme, Epözdemir’in SEGBİS yoluyla duruşmaya katılmasına karar verdi.
Bir sonraki duruşma 21 Mart saat 9:30’da yapılacak.
Ne olmuştu?
Gazeteciler Nazım Daştan ve Cihan Bilgin’in 19 Aralık 2024’te Suriye’de haber takip ederken SİHA saldırısıyla öldürülmesinden sonra Şişhane Meydanı’nda eylem düzenleyen meslektaşları gözaltına alınarak tutuklandı. İstanbul Barosu da X’te 21 Aralık’ta yayınladığı basın açıklamasında Bilgin ve Daştan’ın öldürülmesine dair etkin bir soruşturma yürütülmesini ve gazeteciler için düzenlenen eylemde gözaltına alınanların serbest bırakılmasını istedi.
Bir gün sonra İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, İstanbul Barosu Başkanı ve Yönetim Kurulu üyeleri hakkında “terör örgütü propagandası yapmak ve “gerçeğe aykırı bilgiyi alenen yayma” iddiasıyla soruşturma başlattı. İstanbul Barosu Başkanı Prof. Dr. Kaboğlu, bu soruşturma kapsamında 7 Ocak’ta savcılığa ifade verdi.
Bu gelişmeden bir hafta sonra 14 Ocak’ta İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, baro başkanı ve yönetim kurulu üyelerinin görevlerine son verilmesi, yeni baro başkanı ve yönetim kurulu seçilmesi talebiyle davaname hazırladı. Davanamede, baro başkanı ve üyelerinin “amaçları dışında illegal faaliyet gösterdiğini” öne sürülürken, idari yönden de tedbir alınması gerektiği belirtildi.
Haklarında dava açılan İstanbul Barosu Yönetim Kurulu Üyeleri şöyle: Rukiye Leyla Süren, Hürrem Sönmez, Ahmet Ergin, Metin İriz, Mehmedali Barış Beşli, Yelda Koçak Urfa, Fırat Epözdemir, Ezgi Şahin Yalvarıcı, Ekrem Bilen Selimoğlu ve Bengisu Kadı Çavdar.
Öte yandan, baro başkanı ve üyeleri hakkında açılan “terör örgütü propagandası yapmak” ve “gerçeğe aykırı bilgiyi alenen yaymak” soruşturması kapsamında da iddianame hazırlandı. Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından sunulan iddianamede, baro başkanı Kaboğlu ve tutuklu yönetim kurulu üyesi Fırat Epözdemir’in de aralarında bulunduğu 11 kişinin “terör örgütü propagandası yapmak” ve “basın yoluyla halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yaymak” suçlamalarıyla yargılanarak hapisle cezalandırılması talep ediliyor.
Sara Khayat, illustratør.
Fotokollasje. Bilde av Ghawgha: Cyril Bailleul, Nasim, foto: Morten Bjerk, Sabiha Baloch solidarity Movement, Moloud, foto privat.